Koszty otwarcia restauracji – co powinien zawierać budżet?
Prawidłowo przygotowany budżet otwarcia lokalu gastronomicznego to podstawa przed rozpoczęciem działalności. Da ci wstępną, ważną odpowiedź na dwa kluczowe dla większości inwestorów pytania: Ile pieniędzy trzeba zainwestować, by otworzyć restaurację? Ile można zarobić? Budżet jest w ogromnym stopniu uzależniony od lokalu, który uda ci się pozyskać. Nie tylko koszty otwarcia – przygotowania do funkcjonowania lokalu gastronomicznego, ale również wielkość sprzedaży i wydatki bieżące zależą od charakterystyki miejsca.
Dlatego w biznesplanie, który wykonujesz jeszcze przed najęciem lokalu, powinieneś przeprowadzić wstępną kalkulację obrazującą twoje założenia. Bardziej precyzyjny budżet sporządzisz dopiero wtedy, kiedy będziesz już dysponował konkretnym miejscem. Jednak wstępny budżet: pozwoli na przybliżoną ocenę, czy inwestycja jest warta zachodu, a przeprowadzenie kilku scenariuszy budżetu – optymistycznych i pesymistycznych – umożliwi oszacowanie zakresu wyników finansowych (największych ewentualnych strat i zysków) i tym samym poziomu ryzyka.
Otwarcie restauracji, zaczynamy?
Otwarcie restauracji to złożony proces, który wymaga odpowiedniego planowania i przygotowania. Wymaga to nie tylko umiejętności kulinarnej, ale także biznesowej. Jak wszystkie przedsięwzięcia – wszystko zaczyna się w Twojej głowie – od idei. Zdefiniuj koncepcję swojej restauracji. Czy to będzie elegancka restauracja a’la carte, przytulna kawiarnia, czy może bar szybkiej obsługi? Koncepcja powinna obejmować styl kulinarny, wystrój, atmosferę, docelową grupę klientów i idealną lojkalizację. Następnie przejdź do liczb. Będziesz musiał stworzyć plan biznesowy: Napisz plan, który zawiera twoją wizję, strategię marketingową, prognozy finansowe i operacyjne, a także analizę rynku i konkurencji. Pamiętaj również o finansowaniu: zidentyfikuj źródła finansowania. Może to obejmować własne oszczędności, pożyczki bankowe, inwestorów, dotacje czy crowdfundingu.
Elementy budżetu otwarcia lokalu gastronomicznego
Elementy budżetu otwarcia to: wycena inwestycji, jednorazowe koszty otwarcia oraz symulacja wyników finansowych

Wycena inwestycji pod otwarcie restauracji lub innego lokalu gastronomicznego
Pierwszym elementem jest wycena inwestycji. Tu uwzględniasz wydatki związane z:
kupnem lub pozyskaniem lokalu (np. koszt odstępnego),
pracami projektowymi,
robotami budowlanymi,
wyposażeniem w sprzęt stacjonarny (urządzenia kuchenne, wyposażenie sali, sprzęt komputerowy).
Pamiętaj, że środki trwałe podlegają amortyzacji. Aby określić wielkość inwestycji, powinieneś znać, choćby szacunkowo, koszty adaptacji lokalu oraz jego wyposażenia. Dlatego już we wczesnej fazie budżetowania projektu skontaktuj się z firmą budowlaną, projektantem technologii oraz wybierz dostawców sprzętu. W zależności od wybranej technologii koszty wyposażenia mogą wynieść kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Koszty jednorazowe otwarcia restauracji lub innego lokalu gastronomicznego
Nie zapomnij o wydatkach, które nie podlegają amortyzacji, lecz mogą stanowić istotny koszt konieczny do uwzględnienia w budżecie. Przed otwarciem, jeszcze zanim zaczną wpływać pierwsze pieniądze ze sprzedaży, będziesz musiał ponieść koszty wyposażenia oraz marketingowe, zatrudnienia załogi, zakupu surowców, różne opłaty itp.
Wyposażenie lokalu gastronomicznego
- sprzęt drobny kuchenny, zastawa stołowa, sztućce itp.,
- sprzęt biurowy (teczki, sejf/kasetka na pieniądze, meble biurowe),
- urządzenia oraz środki czystości (szczotki, zmiotki, zmywaki, płyny do zmywania),
- media przed otwarciem (sprawdzenie sprzętu, próby produkcyjne, telefon).
Nakłady związane z zatrudnieniem personelu
- rekrutacja (np. ogłoszenia),
- badania lekarskie pracowników,
- koszt robocizny przed otwarciem restauracji,
- stroje personelu gastronomicznego,
- szkolenia wstępne dla pracowników firmy.
Koszty związane z surowcem
- surowiec potrzebny do prób produkcyjnych,
- pierwsze zatowarowanie (konieczny, minimalny stan magazynowy, który „nigdy nie zostaje sprzedany”, więc stanowi jednorazowy koszt otwarcia).
Opłaty i inne koszty
- opłaty różnych formalności i pozwoleń
- wdrożenie HACCP (po otwarciu),
- usługi komputerowe (fiskalizacja kasy),
- transport,
- opłaty wymagane prawem,
- koszty operacyjne, które należy ponosić cyklicznie, zostaną ujęte w kosztach operacyjnych działalności, jednak należy pamiętać, że wiele z nich musi być poniesionych również na początku działalności (np. opłaty za pozwolenie na sprzedaż alkoholu, ZAIKS – odtwarzanie muzyki).
Koszty marketingowe
- badania rynkowe,
- przeprowadzenie akcji reklamowej/promocyjnej związanej z otwarciem,
- systemy komunikacji wewnątrz i na zewnątrz restauracji (karty menu, tablice, stojaki, ramki, cenniki, dekoracja stołów),
- dekoracja lokalu zewnętrzna i wewnętrzna – odpowiednio do koncepcji.
Jednorazowe koszty otwarcia traktowane są jako koszt restauracji. Można powiedzieć, że restauracja zacznie przynosić zyski dopiero, gdy je „odrobisz”. Pamiętaj o tym przy analizie wyników, tworząc odrębną pozycję kosztową na tego typu wydatki. W przeciwnym razie zmieszają się one z rzeczywistymi kosztami bieżącymi z początku działalności i utrudnią ocenę sytuacji.
Symulacja wyników finansowych lokalu gastronomicznego
Ta część budżetu jest najważniejsza i zarazem najtrudniejsza do wykonania, ale jako przyszły właściciel lokalu musisz umieć się z tym zmierzyć. Najprościej będzie to zrobić w formie rachunku zysków i strat (RZiS). W przypadku prostych i niewielkich projektów powinien on zawierać przynajmniej założenia wielkości sprzedaży, kosztów (personelu, surowca i operacyjnych) oraz zysku. Budżety złożonej działalności i przy większych inwestycjach powinny być bardziej szczegółowe i uwzględniać głębsze wyliczenia dotyczące zarówno sprzedaży, jak i grup kosztowych. Jakie elementy składają się na prognozowanie wyników lokalu pokazuje rysunek poniżej.

Zwyczajowo i z powodu wymogów księgowych budżety, a potem realne rozliczenia przygotowuje się w skali miesięcznej, a następnie rocznej i w takich okresach dokonuje się później rozliczeń wyników.
Dokładne instrukcje, jak prognozować sprzedaż i różne rodzaje kosztów (surowca, operacyjne i inne) znajdziesz w moim poradniku „Menedżer gastronomii”.
Elementy wpływające na dokładność budżetu Twojej Gastronomii
Planując otwarcie restauracji i jej budżet nie zapomnij o uwzględnieniu aspektów, które mogą mieć wpływ na jego dokładność:
- Sprzedaż, a tym samym koszty podlegają sezonowości.
- Miesiące mają różną liczbę dni kalendarzowych, dni roboczych oraz świąt. Luty ma 28 dni, czyli o 10% mniej niż np. marzec. Liczba weekendów w miesiącu też może istotnie wpływać na wielkość sprzedaży lokali gastronomicznych.
- Powinieneś dokładnie określić, przez ile dni w miesiącu i roku restauracja będzie otwarta. W niektóre dni świąteczne restauracja będzie zamknięta – warto mieć to na względzie.
- Każdy lokal potrzebuje czasu na rozkręcenie. Dlatego w pierwszych miesiącach działalności spodziewaj się niższej sprzedaży i podwyższonych kosztów. Im bardziej uczęszczane miejsce (dworzec kolejowy, centrum handlowe) i standardowa oferta, tym czas rozruchu powinien być krótszy. Najdłuższy okres rozruchu mają lokale o nietypowej ofercie (trzeba do niej przekonać gości) oraz te, które są oddalone od ciągów komunikacyjnych, ukryte (gości przyciągnie reklama oraz renoma marki, ale to może potrwać).
- Wielkość sprzedaży jest uzależniona głównie od trafności koncepcji, lokalizacji oraz fachowości załogi. Natomiast początkowy okres podwyższonych kosztów jest zależny nie tylko od kwalifikacji pracowników, lecz także od wdrożenia i egzekwowania systemów kontrolnych oraz od umiejętności wyciągania wniosków i szybkiej reakcji na zauważone nieprawidłowości.
Główne błędy założeń budżetowych
Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest niedoszacowanie kosztów inwestycji. Często biznes plan zakłada, że wiele elementów dostosowania lokalu gastronomicznego uda się zrobić „po kosztach”, ale rzadko kiedy to się udaje. Poza tym każdy projekt, opinia czy konsultacja eksperta sporo kosztuje, a o tych kosztach często się zapomina planując biznes. Standardem też jest, że lokal nie jest gotowy na otwarcie w zakładanym terminie, zdobywanie pozwoleń, remonty, odbiory, rekrutacja przeciąga się dłużej niż planowaliśmy i bar czy restauracja nie zaczyna zarabiać w czasie, w jakim było to założone. Dlatego musisz mieć środki na parę miesięcy działalności naprzód. Zastanów się też, jak możesz ograniczyć koszty zaplanowane na inwestycję – np. zamiast kupować na początek wynajmij sprzęt lub meble, dzięki umowom marketingowym z dostawcami produktów gastronomicznych możesz otrzymać, w zamian za reklamę – wyposażenie ogródka lub zastawę do kawy.
Pamiętaj, że prowadzenie restauracji to nie tylko przygotowywanie pysznego jedzenia, ale przede wszystkim zarządzanie biznesem.
Jak otworzyć lokal gastronomiczny? Wskazówki, dzięki którym unikniesz błędów (cz.1)
Otwarcie lokalu gastronomicznego jest złożonym procesem. Można je porównać do składania skomplikowanych puzzli. Najważniejsze, to dobrze się przygotować do przejścia przez wszystkie etapy przed otwarciem, by nie popełniać niepotrzebnych błędów. Przeczytaj, o jakich elementach musisz koniecznie pamiętać zanim otworzysz biznes gastronomiczny.
Otwarcie lokalu gastronomicznego, od czego zależy sukces?
Branża gastronomiczna, choć pełna wyzwań i niepewności, to także miejsce pełne potencjału. Trafne decyzje, planowanie i prawdziwa pasja mogą przyczynić się do utworzenia prężnie działającej restauracji, która przetrwa długie lata na rynku.
Oto kilka kluczowych czynników, które mogą pomóc ci przetrwać i odnieść sukces w gastronomii:
- Zrozumienie rynku: Niezwykle ważne jest zrozumienie swojego lokalnego rynku – kim są twoi klienci, jakie mają preferencje, jakie jest zapotrzebowanie, jak duża jest konkurencja. Znajomość tych aspektów pozwoli Ci na skuteczne dopasowanie oferty i strategii biznesowej.
- Przemyślany plan biznesowy: Bez solidnego planu biznesowego, który opisuje twoją koncepcję, strategię marketingową, prognozy finansowe, analizę rynku i konkurencji, ciężko jest odnieść sukces. Dobrze przygotowany plan biznesowy pomoże ci skupić się na swoim celu i utrzymać kurs, nawet w trudnych chwilach.
- Umiejętne zarządzanie finansami: Kontrola nad finansami jest kluczowa. Musisz dokładnie zrozumieć, jak przepływają pieniądze w twoim biznesie – od kosztów zakupu surowców, przez płace pracowników, koszty operacyjne, aż po cenę, jaką płaci klient. Wiedza ta pozwoli Ci na skuteczne zarządzanie marżą, kosztami i zyskami.
- Umiejętność zarządzania zespołem: Dobry zespół to podstawa sukcesu w każdym biznesie, a w gastronomii ma to szczególne znaczenie. Twój zespół to twarz Twojej restauracji. Musisz umieć dobrze zarządzać ludźmi, motywować ich i utrzymywać dobry nastrój i wysoką efektywność pracy
- Pasja i zaangażowanie: Branża gastronomiczna to nie tylko biznes, to przede wszystkim pasja. Jeśli naprawdę kochasz to, co robisz, jeśli czerpiesz satysfakcję z gotowania, serwowania potraw, spotkań z gośćmi, to jest duża szansa, że przetrwasz najtrudniejsze chwile.
- Innowacyjność: Gastronomia jest dynamicznym rynkiem, na którym stale pojawiają się nowe trendy, smaki, techniki. Musisz być otwarty na nowości, innowacje i gotowy do ciągłego uczenia się.
Zakres działań przed otwarciem lokalu gastronomicznego
Jeśli podjąłeś decyzję o rozpoczęciu przygody z gastronomią i jesteś pewien, że prowadzenie lokalu gastronomicznego to Twoja przyszłość, zobacz, jakie zagadnienia i elementy musisz rozważyć przed otwarciem działalności gospodarczej w tej branży. Zakres działań jest szeroki, ale planując wszystkie etapy z głową i odpowiednio wcześniej unikniesz wielu błędów i zwiększysz szanse na sukces swojej firmy.
Zdefiniuj koncepcję lokalu gastronomicznego
Gastronomia coraz bardziej odchodzi od ustalonych przez wiele lat sztywnych koncepcji, podziału na restauracje, kawiarnie i bary. Zastanawiając się nad sposobem prowadzenia i rodzajem lokalu gastronomicznego, możesz się zdecydować na coś tradycyjnego, ale też nie ma żadnego powodu, abyś nie popuścił wodzy fantazji i spróbował wprowadzić swój innowacyjny pomysł, który odróżni cię od konkurencji i da ci przewagę rynkową. Pewne jest, że na etapie planowania musisz zdecydować o charakterze własnej restauracji czy punktu gastronomicznego. To wpłynie na dalsze decyzje – np. lokalizacji, wyborze nieruchomości i jej wielkości, czy już na dalszym etapie – aranżacji i wyposażenia wnętrza.
Ważne! Nie zawsze uda ci się od razu znaleźć idealny lokal do idealnej koncepcji lub na odwrót – trzeba umieć czasem zrezygnować, poczekać, poszukać innych rozwiązań. Pochopne działania mogą zakończyć się sukcesem, ale znacznie częściej są źródłem niepowodzeń. Szkoda, by Twoje gastronomiczne plany spaliły na panewce.
Wykonaj analizę rynku
W procesie analizy i wyboru koncepcji nie podejmuj decyzji wyłącznie na podstawie własnych przypuszczeń i marzeń. Koniecznie zbadaj rynek. Często popełnianym błędem przy wyborze koncepcji, jest założenie z góry, że na konkretną ofertę gastronomiczną jest w okolicy zapotrzebowanie. Nie zakładaj – sprawdź zanim otworzysz lokal gastronomiczny. Jak zbadać preferencje potencjalnych klientów? Służą temu metody badawcze takie jak:
Ankiety
To najprostsza metoda zaliczająca się do badań ilościowych, przeprowadzana za pomocą wywiadu bezpośredniego lub wypełniana samodzielnie przez ankietowanych on-line. Za pomocą ankiet możesz określić, jak duża jest grupa docelowa i jaki jest rozkład preferencji w tej grupie. Pytania w ankietach są w większości zamknięte i oceniane według założonej skali (np. wybór odpowiedzi z listy lub ocena od 1 do 10, „zgadzam się” lub „nie”). Chodzi o to, aby wyniki można było policzyć, podsumować, stworzyć ich statystykę i poddać analizie. Możesz zbierać opinie na interesujący Cię temat wśród ludzi przechodzących w pobliżu Twojego przyszłego lokalu gastronomicznego, okolicznych mieszkańców, przedstawicieli grupy docelowej w internecie itp. Wykonanie takich ankiet to dobre posunięcie, nawet zanim zarejestrujesz działalność gospodarczą, pomoże w rozeznaniu się na rynku. Przygotuj ankietę, w której pytasz o preferencje odnoście oferty lokalu gastronomicznego, średniej częstotliwości odwiedzania restauracji, wydawanych kwot na gastronomię (tygodniowo, miesięcznie), korzystania z oferty zamówień z dostawą itp. Do badania opinii online możesz użyć darmowych narzędzi, np. Google Forms, Typeforma czy ankiet tworzonych w social mediach.
Liczenie potencjalnych gości
Policz potencjalnych klientów i ruch w okolicy, aby sprawdzić, czy możesz mieć wystarczającą frekwencję w lokalu. Gdy chcesz otworzyć punkt gastronomiczny na dworcu, możesz policzyć osoby przechodzące przed konkurencyjnym lokalem gastronomicznym oraz transakcje sprzedaży w tym miejscu. Jeśli w ciągu dnia przed lokalem konkurencji przechodzi 2000 osób, a liczba transakcji wynosi 100, to współczynnik penetracji wynosi 5%. Jeśli przed twoją przyszłą lokalizacją przechodzi 1000 osób, a oferta jest równie atrakcyjna, to masz szansę na 50 transakcji dziennie.
Zorganizuj grupę focusową
Spotkania typu focus group to inaczej zogniskowany wywiad grupowy. Ze względu na pogłębiony i wnikliwy charakter nie powinno w nim brać udział więcej niż 10 uczestników. Najczęściej są to: właściciel, szef kuchni, menedżer restauracji, przedstawiciele grup docelowych i specjaliści branżowi uczestniczący w projekcie. Spotkanie prowadzone jest według ustalonego planu, z przygotowanym wcześniej scenariuszem i ma na celu ustalenie, jaką koncepcję ma mieć przyszły lokal gastronomiczny.
Poznaj i śledź konkurencję
Śledzenie działalności konkurencji jest jednym z bardziej przydatnych sposobów na zrozumienie rynku. W odniesieniu do lokali gastronomicznych o zbliżonym profilu pomocna będzie dla ciebie informacja o: wielkości sprzedaży, rodzaju menu, poziomie cen sprzedaży, wielkości średniego rachunku, promocjach, rodzaju gości. Obserwacja podczas wizyty w konkurencyjnym lokalu jest prostą i efektywną metodą na pozyskanie wartościowych informacji, takich jak: wyposażenie, ocena obłożenia sali, jakość dań, praca personelu, promocje, nowości czy poziom cen. Warto dyskretnie zrobić kilka zdjęć i potem przejrzeć je w spokoju. A przy okazji możesz też liczyć paragony. Zapytanie ofertowe (telefoniczne lub mailowe) jest metodą pozwalającą poznać ofertę oraz obłożenie sal bankietowych konkurencji. Jeśli zdecydowałeś się już na określony typ lokalu gastronomicznego obserwuj działania konkurencji w mediach społecznościowych, jakie mają promocje, eventy itp.
Wybierz najlepszą lokalizację dla Twojej gastronomii
Podobno są trzy najważniejsze warunki, które decydują o sukcesie lub porażce działalności gastronomicznej. Są to kolejno: lokalizacja, lokalizacja i lokalizacja. Na co powinieneś zwrócić szczególną uwagę decydując się na lokalizację?
- Widoczność od strony miejsc przepływu potencjalnych gości (np. duże witryny, brak drzew zasłaniających widok).
- Możliwości umieszczenia reklamy zewnętrznej (ewentualne ograniczenia ze strony konserwatora zabytków).
- Możliwość ustawienia ogródka sezonowego.
- Możliwość ustalenia dogodnych godzin otwarcia (wspólnota, sąsiedzi). Nie zapominaj, że centra handlowe określają godziny funkcjonowania lokali i dają kary za odstępstwa od nich.
- Łatwy dojazd, bezpieczny i odpowiedniej wielkości parking niedaleko restauracji. Konieczność podejścia np. 200 m może skutecznie zniechęcić wielu potencjalnych gości. Borykają się z tym problemem restauracje usytuowane w strefach zamkniętych dla ruchu samochodowego, zwłaszcza jeśli oferują usługi bankietowe (np. przyjęcia ślubne).
- Łatwy dostęp, również dla niepełnosprawnych.
- Bezpieczeństwo w okolicy restauracji oraz bezpieczeństwo prowadzenia działalności.
- Dojazd do klienta i dowóz zamówień (ważne przy dostawie dań do domów/biur).
- Przepływ ludzi przed restauracją. Znane jest określenie „restauracja 100 m od sukcesu”. Dotyczy ono biznesów gastronomicznych, które znajdują się w niewielkiej odległości od popularnych deptaków. Właściciele płacą wprawdzie niższe czynsze, ale mogą się tylko przyglądać, jak niedaleko od nich inni mnożą zyski i rozwijają swój lokal gastronomiczny.
Przygotuj solidny biznes plan
Biznesplan jest dokumentem, który powinieneś przygotować, zanim podejmiesz decyzję o zaangażowaniu siebie i swoich pieniędzy w działalność gastronomiczną. Są po temu dwa ważne powody. Po pierwsze biznesplan jest konieczny, jeśli chcesz złożyć wniosek o uzyskanie kredytu na działalność firmy. Na jego podstawie bank ocenia wykonalność i sensowność proponowanej przez ciebie inwestycji/działalności gospodarczej. Dokonuje analizy od strony finansowej, marketingowej i operacyjnej, ale nie tylko. Zwraca również uwagę na sposób, w jaki twój biznesplan jest napisany, jak to świadczy o twoim profesjonalizmie i dojrzałości biznesowej. Po drugie biznesplan jest przydatny tobie. Pomoże ci zebrać i uporządkować wszystkie myśli i pomysły, które zapewne kłębią się w twojej głowie, zaplanować koszty prowadzenia firmy (m.in. najmu, wyposażenia, zatrudnienia personelu), wybrać sposób opodatkowania, rozeznać się w różnego typu przyszłych płatnościach (VAT, ZUS itp.). Stworzenie solidnego planu zmusza do głębszych przemyśleń, nieraz wymaga przeprowadzenia specyficznych badań, takich jak wcześniej opisany fokus czy badania ankietowe. Ważnym elementem dobrego biznes planu jest budżet, jak go opracować i co powinien zawierać przeczytasz w artykule „Budżet otwarcia restauracji – co powinien zawierać”.
Wybierz odpowiedni lokal pod działalność
Decydując się na kupno lub wynajem lokalu pod gastronomię koniecznie weź pod uwagę następujące aspekty techniczne:
- Możliwość adaptacji nieruchomości zgodnie w wymaganiami projektu (wyposażenie w media, wentylacja, technologia).
- Brak konieczności wystąpienia do sanepidu o odstępstwo w przypadku zaniżonej wysokości lokalu, braku naturalnego oświetlenia na stanowisku pracy lub zagłębienia pomieszczeń.
- Zgodność parametrów technicznych lokalu z biznesplanem (metrażu, rodzaju i rozkładu pomieszczeń).
- Czas i zaangażowanie potrzebne do przystosowania, wyposażenia i otwarcia lokalu.
- Sprawność i wydajność instalacji (elektrycznej, mocy przyłącza, wentylacyjnej, wodno-kanalizacyjnej). Szczególnie ważne są stan i przepustowość wentylacji obiektu, gdyż – jak pokazuje praktyka – problemy z tym związane generują wysokie koszty, są często najtrudniejsze i najdroższe do rozwiązania.
Pamiętaj też, że powierzchnia lokalu ma duże znaczenie w odniesieniu do typu gastronomii, jaki planujesz otworzyć. Restauracja nie powinna mieć więcej stolików niż kuchnia jest w stanie obsłużyć naraz. Kawiarnia rządzi się innymi prawami, tu goście lubią spędzać często godziny przy laptopie i jednej kawie, więc jak największa liczba stolików to często warunek, by goście czuli się zachęceni do przyjścia.
Sprawdź możliwość otrzymania koncesji na alkohol
Jeśli wynajmujesz nieruchomość pod lokal gastronomiczny i planujesz sprzedaż alkoholu, sprawdź wcześniej, czy lokal spełnia wstępnie wymogi (nie może się znajdować m.in. w pobliżu szkoły, przedszkola, miejsc kultu, siedziby kursów językowych, dokładna odległość jest wyraźnie określona w wymaganiach) i czy właściciel budynku/wspólnoty wyraził zgodę. To, że w danym miejscu już działała gastronomi i poprzedni operator miał takie zezwolenie, nie oznacza jednak, że automatycznie ty również je otrzymasz.
Sprawdź warunki umowy najmu
Umowa jest jednym z najważniejszych i jednocześnie często jednym z najbardziej podstępnych dokumentów, dlatego zawsze skonsultuj ją z prawnikiem. Działaj rozważnie, w myśl mądrego powiedzenia: „umowy podpisuje się na czas wojny, nie pokoju”. Podpisując umowę najmu, powinieneś zwrócić uwagę przede wszystkim na:
- stan prawny lokalu (tytuł do lokalu, brak obciążeń),
- stan w momencie przejęcia, wymogi dotyczące jego zdania po zakończeniu kontraktu,
- zakres dozwolonej działalności (rodzaj produkcji – uwaga na wymogi HACCP, ogródek, sprzedaż alkoholu),
- możliwość „wakacji czynszowych” przez pierwszy okres najmu,
- wyszczególnienie kosztów po stronie wynajmującego/najemcy,
- czas trwania umowy i możliwość jej przedłużenia, zasady wypowiedzenia
- przeniesienie warunków kontraktu w przypadku zmiany właściciela lokalu,
- możliwość podnajmu,
- możliwość umieszczenia reklamy zewnętrznej,
- możliwość przebudowy i zmian w elewacji budynku.
To pierwsza część materiału dotycząca najważniejszych aspektów, o jakie powinieneś zadbać przed otwarciem lokalu gastronomicznego. O kolejnych przeczytasz w następnym artykule. A jeśli chcesz zgłębić temat, jak otworzyć restaurację zapraszam do lektury mojego poradnika „Menedżer gastronomii, cz. 1”, znajdziesz tam szczegółowo opisane kwestie dotyczące otwierania własnej restauracji i planowania działalności gastronomicznej.
Pamiętaj, że choć statystyki mogą być niepokojące, nie są one wyrocznią. Wiele restauracji przetrwało długie lata na rynku, a nawet osiągnęło znaczny sukces. Kluczem jest odpowiednie przygotowanie i ciężka praca.
Chcesz otworzyć swój lokal? Sprawdź, czy gastronomia jest dla Ciebie
Gastronomia przyciąga rzesze ludzi, którzy chcą spróbować szczęścia w tym biznesie. Być może jesteś jednym z nich – pracujesz gdzieś na etacie, w miejscu nie mającym nic wspólnego z gastro, chcesz się przebranżowić i nigdy więcej nie mieć szefa nad sobą, może kochasz piec ciasta i bezy owocowe i teraz robisz to u kogoś, a zamarzył Ci się własny biznes. Scenariuszy prowadzących ludzi do pomysłu na otwarcie własnego lokalu jest wiele.
Zanim otworzysz lokal gastronomiczny
W każdym razie – zanim postanowisz, że zaczniesz działać w branży gastro, założysz własną działalność i odtąd będziesz sam sobie szefem, zapoznaj się z tym artykułem. Gastronomia jest rozwijającą się i modną branżą, także dzięki mediom promującym ją licznymi programami o gotowaniu czy tajnikach prowadzenia restauracji. Zarządzanie lokalem gastronomicznym na pierwszy rzut oka wydaje się proste, a osiągnięcie sukcesu – w zasięgu ręki. Wydawałoby się, że wystarczy znaleźć dobre miejsce, mieć atrakcyjną ofertę i… samo się kręci. Przed podjęciem decyzji o związaniu się z branżą gastronomiczną, zastanów się razem ze mną nad kilkoma kwestiami.
Czy na pewno chcesz być przedsiębiorcą?
Zacznijmy od sprawy podstawowej. Czasem osoby bez doświadczenia w tym biznesie dochodzą do wniosku: „Zawsze lubiłem przyjmować gości i parzyć kawę. Zbiorę trochę gotówki, to otworzę klimatyczną kawiarnię lub mały pensjonat i będę żył na własnych warunkach.” Tak, jakby gotówka była jedyną rzeczą potrzebną do sprawnie działającego lokalu. Jeśli twoją motywacją do otwarcia kawiarni jest fakt, że lubisz zapach świeżo parzonej kawy i potrafisz doskonale ją przyrządzać, piec pyszne ciasta i chcesz założyć biznes, żeby móc robić tylko to, co kochasz, to muszę Cię zmartwić. W takim wypadku lepiej zatrudnij się u kogoś i 100% swojego czasu w pracy poświęcaj właśnie na pieczenie ciast czy parzenie kawy. Po pracy wrócisz do domu i nie będziesz zaprzątał sobie głowy sprawami, które są chlebem powszednim właściciela biznesu i nie każdy musi z nimi się dobrze czuć.
Mit przedsiębiorczości
Dołączenie do grona przedsiębiorców oznacza, że na Twoje ulubione, wspomniane wyżej, czynności pozostanie Ci tego czasu niewiele. Wir działań administracyjno- organizacyjnych związanych z prowadzeniem lokalu jest wyjątkowo angażujący. Jest prawdopodobne, że to zatrudniony pracownik będzie zajmował się wypiekami, bo Ty w tym czasie będziesz przygotowywał dokumenty do księgowości, odpowiadał na pismo z sanepidu, wypełniał sprawozdanie do BDO, negocjował warunki współpracy z dostawcami, albo szukał nowego kelnera, bo jeden od kilku dni nie przychodzi do pracy i słuch po nim zaginął. Tak wygląda codzienność. Jeśli zacząłeś zastanawiać się nad tematem, polecam Ci książkę Michaela Gerbera „Mit przedsiębiorczości”, która powinna być lekturą obowiązkową przed założeniem własnego biznesu. Mit przedsiębiorczości to mit, w który wierzy większość ludzi zakładających małe firmy. To tragiczne w skutkach łudzenie się, że jeśli ktoś zna się na danej pracy w firmie, może z powodzeniem prowadzić firmę wykonującą tę pracę, a to są przecież dwie różne sprawy.
Klucz do sukcesu w branży gastro
Jeśli jesteś przekonany, że chcesz rozwijać się jako przedsiębiorca, pochylmy się nad tematem, czy branża gastronomiczna jest tą, w której będziesz czuł się dobrze. Czy wiesz, że około połowa restauracji znika z rynku już w pierwszym roku działalności? W raportach PARP-u o stanie przedsiębiorstw w Polsce od kilku lat najniższe wskaźniki przeżycia pierwszego roku notuje się dla firm w sekcji – „zakwaterowanie i gastronomia”. To nie brzmi dobrze.
Od czego zależy sukces?
Sukces zależy od sposobu realizacji pomysłu na biznes gastronomiczny. Trafiona lokalizacja, znajomość lokalnej konkurencji, przemyślany biznes plan, umiejętność analizy finansowej, panowanie nad kosztami i marżowością dań, umiejętne systemy wynagradzania pracowników, znajomość technik sprzedaży sugerowanej – to główne, ale nie jedyne elementy złożonych puzzli, które decydują o sukcesie finansowym lokalu. Żeby osiągnąć sukces w gastronomii, trzeba ją lubić. Lubić nastrój swojego lokalu, kontakt z gośćmi, kucharzami i kelnerami, z żywnością. Dobrze się czuć w tym specyficznym rytmie pracy i życia.
Czy masz osobowość menedżera gastronomii?
Pierwsze, co powinieneś rozważyć, to czy natura wyposażyła cię w cechy fizyczne i psychiczne, które pozwolą ci skutecznie i z przyjemnością wcielić się w rolę właściciela lokalu gastronomicznego.
Jaką masz wydolność organizmu?
Zacznijmy od wydolności organizmu. Ile godzin jesteś w stanie wytrzymać bez snu? Ile godzin miesięcznie możesz efektywnie przepracować? Licz się z tym, że będziesz wystawiany na ciężkie próby. Nie chodzi tylko o to, żeby „szybko spać”. Chodzi o to, aby przez wiele godzin skutecznie działać. W gastronomii z reguły najciężej pracuje się wtedy, gdy inni odpoczywają.
Czy jesteś odporny na stres?
To ważna cecha, bo z wysokim poziomem stresu nie raz przyjdzie ci się zmierzyć podczas zarządzania lokalem gastronomicznym. Nierzetelni pracownicy i dostawcy, kradzieże, awarie sprzętu, nieprzewidziane sytuacje wymagające natychmiastowej reakcji będą sprawdzianem dla twoich nerwów.
Poziom stresu jest ściśle związany z możliwościami finansowymi. Wiele zależy od tego, czy inwestujesz w swoją restaurację wszystkie oszczędności, czy traktujesz ją raczej jako kolejną przygodę biznesową. Jeżeli postawiłeś wszystko na jedną kartę, a szanse sukcesu wynoszą (i tu statystyki zarówno polskie, jak i amerykańskie są zgodne) ok. 30%, twój stres wiązany z ryzykiem z pewnością będzie wyższy.
Czy jesteś typem „złotej rączki”?
Równie ważne są Twoje praktyczne umiejętności w przeróżnych dziedzinach. Niektóre z nich – choć wydają się niewiele znaczące dla „właściciela biznesu” – w przypadku gastronomii nabierają szczególnej wagi. Czy potrafisz zreperować cieknący kran? Albo otworzyć zacięty zamek do twojego biura? Czy wiesz, jak przykleić odpadający kafelek lub przepchać kanalizację? Zapewne słusznie odpowiesz, że od tego wszystkiego są fachowcy. To prawda, ale zanim zjawi się fachowiec, być może będziesz miał już zalany wodą system komputerowy. To tylko przykład wielu niefortunnych sytuacji, które mogą się wydarzyć… i najczęściej się zdarzają. Dlatego właściciel (a mówię tu o właścicielu zarządzającym, nie o inwestorze), powinien być jak szwajcarski scyzoryk – wielozadaniowy.
Jakie masz kompetencje biznesowe?
Oczywiście umiejętność majsterkowania jest przydatna, lecz nie kluczowa. Znacznie ważniejsze są kompetencje biznesowe istotne dla pracy w gastronomii. Odpowiedz sobie na pytania:
Czy lubisz ludzi?
Nie można pracować w usługach, a zwłaszcza tam, gdzie istotę usługi stanowi gościnność, jeśli nie lubi się kontaktu z ludźmi. Nie na darmo klientów gastronomii nazywamy gośćmi. Goście lokalu to podstawa kontaktów, ale pomyśl też o pracownikach, dostawcach, franczyzobiorcach czy kontaktach z urzędnikami (im lepsze relacje potrafisz nawiązać, tym lepiej dla Ciebie).
Masz zdolności negocjacyjne?
To ważna umiejętność, bo negocjować będziesz często. Będziesz przekonywać, wywierać wpływ i tłumaczyć swoje zdanie w niezliczonych przypadkach. Od pierwszego momentu, kiedy poinformujesz bliskich, że gastronomia to doskonały pomysł na dalsze życie zawodowe.
Czy umiesz sprzedawać?
Sukces biznesu gastronomicznego zależy też od umiejętności sprzedawania. Ta zaś zawiera się w szerokim pojęciu marketingu. Pomyśl, co wiesz na ten temat, jak się odnajdujesz w roli marketingowca i sprzedawcy? Czy czujesz rynek? Znasz konkurencję, jej słabe i mocne strony?
Masz cechy przywódcze?
Umiejętność stworzenia stałego, efektywnego i zaufanego zespołu jest mieszanką wrodzonych zdolności oraz wiedzy. Wiedzy, którą nabywamy latami, ucząc się na własnych błędach, czytając literaturę fachową lub uczestnicząc w szkoleniach. Jeśli masz doświadczenie w pracy z ludźmi i dobrze sobie radzisz z zarządzaniem zespołami, będzie to dużym ułatwieniem. Ponieważ praca z ludźmi z reguły nie jest prosta, nie zawsze będziesz miał luksus podejmowania wygodnych i najlepszych decyzji w stosunku do pracowników. Czasami sytuacja zmusi Cię do podjęcia decyzji najmniej złej.
Czy lubisz analizę finansową i arkusze Excela?
Nie musisz mieć szerokiej wiedzy z zakresu księgowości, planów kont itp. Twoje biuro rachunkowe rozliczy miesiąc oraz poinformuje cię o sprzedaży i poniesionych kosztach. Ale to nie wystarczy do prawidłowego zarządzania biznesem gastronomicznym. Powinieneś zajrzeć głębiej, przeanalizować wszystkie operacje i wyciągnąć wnioski: ile było transakcji, jaki był średni rachunek według rodzaju sprzedaży, ile było bankietów (i czemu nie więcej), jaka była sprzedaż na godzinę pracy pracownika, skąd się wzięło niewyjaśnione odchylenie w koszcie surowca itp. Znajomość arkuszy kalkulacyjnych, umiejętność oceny wyników, które generuje lokal, zdolność głębokiego, analitycznego spojrzenia na działalność przynoszą wymierne korzyści. Pomagają w podejmowaniu przemyślanych decyzji biznesowych. Mam tu na myśli opracowanie budżetu otwarcia, systematyczny controlling, a także podejmowanie decyzji dotyczących dalszego rozwoju lokalu.
Jesteś wrażliwy na jakość?
Zadowala Cię przeciętność, czy wymagasz najwyższego poziomu wykonania zadań? Czy rażą Cię: brudny stół w kuchni, niedbały stosunek do gościa lub niechlujnie rzucone okrycia wierzchnie w szatni? Jeśli tak, to dobrze. Najwyższa jakość w ramach możliwości danego konceptu sprawi, że goście będą wracali. Pamiętaj: bylejakość zniechęca, a wyjątkowość przyciąga.
Nie zniechęcaj się
Jeśli nadal myślisz przygodzie w gastronomii, to świetnie. Historia biznesu gastronomicznego pełna jest sukcesów. Znane nazwiska, rozpoznawalne marki, międzynarodowe sieci. Pamiętaj, że każdy zaczynał kiedyś od pierwszego lokalu. Tobie też może się to udać.
Więcej na temat otwierania lokalu i zapoznawania się z branżą przeczytasz w mojej książce „Menedżer gastronomii. Jak otworzyć i z sukcesem prowadzić lokal gastronomiczny – część 1”